Označavanje otpornika bojom, prva boja s lijeve strane je vrijednost otpora, druga boja je drugi broj, treća boja je multiplikator tj. Određuje koliko nula treba dodati nakon prva dva broja. Četvrta boja je tolerancija vrijednosti otpora. Većina ugljenih otpornika ima zlatnu boju, što znači da je vrijednost unutar +/- 5%, nazivne vrijednosti.
Otpornik se postavlja tako da mu je zlatna ili srebrna boja na desnoj strani.
Označavanje vrijednosti otpora bojom - ugljeni opornik
Boja
|
Prva boja Prva brojka
|
Druga boja Druga brojka
|
Treća boja
Multiplikator |
Četvrta boja
Tolerancija |
Peta boja
Maksimalni napon |
Crna
|
0
|
0
|
1
| ||
Smeđa
|
1
|
1
|
10
|
1 %
|
100 V
|
Crvena
|
2
|
2
|
100
|
2 %
|
200 V
|
Narandžasta
|
3
|
3
|
1 000
|
300 V
| |
Žuta
|
4
|
4
|
10 000
|
400 V
| |
Zelena
|
5
|
5
|
100 000
|
500 V
| |
Plava
|
6
|
6
|
1 000 000
|
600 V
| |
Ljubičasta
|
7
|
7
|
10 000 000
|
700 V
| |
Siva
|
8
|
8
|
100 000 000
|
800 V
| |
Bijela
|
9
|
9
|
900 V
| ||
Zlatna
|
0,1
|
5 %
|
1000 V
| ||
Srebrna
|
0,01
|
10 %
|
2000 V
| ||
20 %
|
500 V
|
Oznake na metal film otpornicima
Boja
|
Prva boja Prva brojka
|
Druga boja Druga brojka
|
Treća boja Treća brojka
|
Četvrta boja
Multiplikator |
Peta boja
Tolerancija |
Šesta boja Maksimalni napon
|
Crna
|
0
|
0
|
0
|
1
| ||
Smeđa
|
1
|
1
|
1
|
10
|
1 %
|
100 V
|
Crvena
|
2
|
2
|
2
|
100
|
2 %
|
200 V
|
Narandžasta
|
3
|
3
|
3
|
1 000
|
300 V
| |
Žuta
|
4
|
4
|
4
|
10 000
|
400 V
| |
Zelena
|
5
|
5
|
5
|
100 000
|
0,5 %
|
500 V
|
Plava
|
6
|
6
|
6
|
1 000 000
|
600 V
| |
Ljubičasta
|
7
|
7
|
7
|
10 000 000
|
700 V
| |
siva
|
8
|
8
|
8
|
100 000 000
|
800 V
| |
Bijela
|
9
|
9
|
9
|
900 V
| ||
Zlatna
|
0,1
|
1000 V
| ||||
Srebrna
|
0,01
|
2000 V
| ||||
500 V
|
Mjerni otpornici s oznakom temperaturnog koeficijenta (DIN 41429 / IEC 115-1-4.5)
Boja
|
Prva boja
Prva brojka
|
Druga boja
Druga brojka
|
Treća boja
Treća brojka
|
Četvrta boja
Multiplikator |
Peta boja
Tolerancija |
Šesta bojaTemperaturni – koeficijent
|
Crna
|
0
|
0
|
0
|
0
|
250 x 10-6/K
| |
Smeđa
|
1
|
1
|
1
|
10
|
1 %
|
100 x 10-6/K
|
Crvena
|
2
|
2
|
2
|
100
|
2 %
|
50 x 10-6/K
|
Narandžasta
|
3
|
3
|
3
|
1 000
|
15 x 10-6/K
| |
Žuta
|
4
|
4
|
4
|
10 000
|
25 x 10-6/K
| |
Zelena
|
5
|
5
|
5
|
100 000
|
0,5 %
|
20 x 10-6/K
|
Plava
|
6
|
6
|
6
|
1 000 000
|
0,25 %
|
10 x 10-6/K
|
Ljubičasta
|
7
|
7
|
7
|
10 000 000
|
0,1 %
|
5 x 10-6/K
|
siva
|
8
|
8
|
8
|
00 000 000
|
1 x 10-6/K
| |
Bijela
|
9
|
9
|
9
| |||
Zlatna
|
0,1
|
5 %
| ||||
Srebrna
|
0,01
|
10 %
|
Temperaturni koeficijent je stabilnost vrijednosti otpora zavisno od temperature
NTC-otpornici
(Otpor kod t=25°C)
Boja
|
Prva boja
Prva brojka
|
Druga boja
Druga brojka
|
Treća boja
Multiplikator |
Četvrta boja
tolerancija |
Crna
|
0
|
0
|
1
| |
Smeđa
|
1
|
1
|
10
| |
Crvena
|
2
|
2
|
100
|
2 %
|
Narandžasta
|
3
|
3
|
1 000
| |
Žuta
|
4
|
4
|
10 000
| |
Zelena
|
5
|
5
|
100 000
| |
Plava
|
6
|
6
|
1000 000
| |
Ljubičasta
|
7
|
7
| ||
siva
|
8
|
8
| ||
Bijela
|
9
|
9
| ||
Zlatna
|
5 %
| |||
Srebrna
|
10 %
| |||
20 %
|
Boja kućišta otpornika
Važna je i boja kućišta otpornika, posebno kad popravljate elektronske uređaje te boje su bijela i plava. One su oznake za nezapaljive i/ili otpornike s osobinama osigurača. Važno je to znati kako ih ne bi zamijenili s običnim otpornicima.
Nezapaljivi se neće zapaliti ako se pregriju i važno je da ih ne zamijenite s običnim jer to može izazvati požar. Otpornici s osobinama osigurača su obično bijele boje s jednom crnom trakom po sredini kućišta. Ako tražite osigurače prvo njih potražite. Obično su vrijednosti manje od 0,1 Ω.
Alfa numerički kod za označavanje otpornika
Primjeri:
4R7 = 4,7 Ohm ±5%
R21K = 0,21 Ohm ±10%
6K2J = 6,2 KOhm ±5%
2M2M = 2,2 MOhm ±20%
103J = 10 KOhm ±5%
101K = 100 Ohm ±10%
R21K = 0,21 Ohm ±10%
6K2J = 6,2 KOhm ±5%
2M2M = 2,2 MOhm ±20%
103J = 10 KOhm ±5%
101K = 100 Ohm ±10%
Označavanje SMD otpornika
U slučaju SMD otpornika, pošto su tako mali označavaju se poput kondenzatora. Na primjer, ako piše 103 to znači 10KΩ (10 +3 nule), 104 znači 100kΩ (10 +4 nule), 222 znači 2K2 (22+2 nule).
Standardne vrijednosti otpora
Standardne vrijednosti su podijeljene u logaritamske podjele E12 s 10% tolerancije, E24 s 5% tolerancije koje su dizajnirane za pokrivanje cijelog opsega vrijednosti otpora sa minimalnim preklapanjem između pojedinih vrijednosti. To znači kad zamjenjujete jedan otpornik s drugim koji ima veću vrijednost, njegova prava vrijednost je gotovo sigurno veća. Broj označuje koliko različitih vrijednosti je dostupno u svakoj dekadi.
Na primjer u E12 opsegu s 10% tolerancijom, otpornik označava kao 680Ω može imati pravu vrijednost 680+68=748Ω, dok otpornik označen kao 820Ω može imati nižu vrijednost kao 820-82=738Ω. Opseg mogućih vrijednosti može se lagano preklapati. U praktičnom smislu kod izračunavanja vrijednosti potrebnog otpornika, potrebno je izabrati najbližu vrijednost u E12 ili E24 opsegu.
Tolerancija [%]
|
k
|
Ime niza
|
20
|
6
|
E6
|
10
|
12
|
E12
|
5
|
24
|
E24
|
2
|
48
|
E48
|
1
|
96
|
E96
|
0.5
|
192
|
E192
|
0.25
|
192
|
E192
|
0.1
|
192
|
E192
|
E6
E12
1.00 1.20 1.50 1.80 2.20 2.70 3.30 3.90
4.70 5.60 6.80 8.20
E24
1.00 1.10 1.20 1.30 1.50 1.60 1.80 2.00
2.20 2.40 2.70 3.00 3.30 3.60 3.90 4.30
4.70 5.10 5.60 6.20 6.80 7.50 8.20 9.10
E48
1.00 1.05 1.10 1.15 1.21 1.27 1.33 1.40
1.47 1.54 1.62 1.69 1.78 1.87 1.96 2.05
2.15 2.26 2.37 2.49 2.61 2.74 2.87 3.01
3.16 3.32 3.48 3.65 3.83 4.02 4.22 4.42
4.64 4.87 5.11 5.36 5.62 5.90 6.19 6.49
6.81 7.15 7.50 7.87 8.25 8.66 9.09 9.53
E96
1.00 1.02 1.05 1.07 1.10 1.13 1.15 1.18
1.21 1.24 1.27 1.30 1.33 1.37 1.40 1.43
1.47 1.50 1.54 1.58 1.62 1.65 1.69 1.74
1.78 1.82 1.87 1.91 1.96 2.00 2.05 2.10
2.15 2.21 2.26 2.32 2.37 2.43 2.49 2.55
2.61 2.67 2.74 2.80 2.87 2.94 3.01 3.09
3.16 3.24 3.32 3.40 3.48 3.57 3.65 3.74
3.83 3.92 4.02 4.12 4.22 4.32 4.42 4.53
4.64 4.75 4.87 4.99 5.11 5.23 5.36 5.49
5.62 5.76 5.90 6.04 6.19 6.34 6.49 6.65
6.81 6.98 7.15 7.32 7.50 7.68 7.87 8.06
8.25 8.45 8.66 8.87 9.09 9.31 9.53 9.76
Spajanje otpornika u seriju i paralelu
| 1.Otpornici u seriji – vrijednosti se zbrajaju: |
R ukupno=R1+R2
|
 | |
1K+1K+3K9=5K9 (ukupno)
| |
2. Otpornici u paraleli -
|
1/Rukupno = 1/R1 + 1/R2
|
 | |
1/Rukupno = 1/1K + 1/1K = 0.5K ili 500 ohma
ILI= R1 x R2
R1 +R2
= 1 x 1 = 1
1 +1 = 2 = 0.5k
| |
